IFRS Là Gì? So Sánh IFRS và VAS - Lộ Trình Áp Dụng Tại Việt Nam

Tác giả Phân Tích Tài Chính 27/08/2024 16 phút đọc

IFRS đang dần trở thành một chuẩn mực kế toán toàn cầu, giúp doanh nghiệp trên toàn thế giới có thể báo cáo tài chính một cách minh bạch và nhất quán. Trong khi đó, tại Việt Nam, VAS vẫn là hệ thống chuẩn mực kế toán được áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên, trước bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế, Việt Nam đã bắt đầu xem xét lộ trình áp dụng IFRS để nâng cao khả năng cạnh tranh và thu hút đầu tư quốc tế.

Bài viết này Phân tích tài chính sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về IFRS Là Gì? So Sánh IFRS và VAS - Lộ Trình Áp Dụng Tại Việt Nam

1. IFRS là gì?

IFRS (International Financial Reporting Standards) là bộ chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế, được phát triển bởi IASB (International Accounting Standards Board), nhằm thiết lập các nguyên tắc chung trong việc lập báo cáo tài chính, giúp các doanh nghiệp trên toàn thế giới có thể báo cáo và so sánh tài chính một cách minh bạch, nhất quán và dễ hiểu hơn.

IFRS không chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp đa quốc gia, mà còn cho các công ty niêm yết và các doanh nghiệp có hoạt động quốc tế. Mục tiêu của IFRS là tạo ra một ngôn ngữ kế toán chung, nâng cao tính minh bạch và so sánh giữa các doanh nghiệp và các quốc gia.

2. So sánh IFRS và VAS

Tiêu chí	IFRS (International Financial Reporting Standards)	VAS (Vietnamese Accounting Standards)
Khung pháp lý	Dựa trên nguyên tắc (principle-based), linh hoạt, tập trung vào tính trung thực và minh bạch	Dựa trên quy định (rule-based), ít linh hoạt hơn, theo các chuẩn mực cụ thể và chi tiết
Phạm vi áp dụng	Toàn cầu, chủ yếu cho các doanh nghiệp có hoạt động quốc tế hoặc niêm yết trên sàn quốc tế	Nội địa, áp dụng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam
Ghi nhận doanh thu	Dựa trên chuyển giao quyền kiểm soát hàng hóa hoặc dịch vụ cho khách hàng	Dựa trên các tiêu chí và quy định cụ thể về thời điểm ghi nhận
Báo cáo tài chính hợp nhất	Bắt buộc với tập đoàn và công ty con, tiêu chuẩn và yêu cầu chi tiết hơn	Cũng yêu cầu báo cáo tài chính hợp nhất nhưng quy định ít chi tiết hơn
Đo lường giá trị tài sản	Được phép sử dụng giá trị hợp lý (fair value) cho tài sản và nợ phải trả, đặc biệt là công cụ tài chính và tài sản vô hình	Chủ yếu sử dụng giá gốc để đánh giá tài sản và nợ phải trả, ít sử dụng giá trị hợp lý
Trình bày báo cáo tài chính	Chi tiết, yêu cầu nhiều thông tin về nghĩa vụ nợ và rủi ro, tính minh bạch cao	Đơn giản hơn, tập trung vào yêu cầu pháp lý nội địa, mức độ chi tiết và minh bạch thấp hơn
Mục tiêu	Tạo ra sự thống nhất toàn cầu trong kế toán, giúp so sánh giữa các doanh nghiệp quốc tế	Phù hợp với quy định và điều kiện tại Việt Nam, phù hợp với pháp luật nội địa
Tính linh hoạt	Cao, cho phép điều chỉnh theo tình hình thực tế của doanh nghiệp	Thấp, quy định cụ thể trong các nghiệp vụ kế toán
Khả năng hội nhập quốc tế	Cao, giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế dễ dàng hơn	Thấp, chỉ áp dụng trong phạm vi nội địa, khó khăn khi hội nhập quốc tế
Mức độ phức tạp	Phức tạp hơn, đòi hỏi kiến thức sâu rộng về kế toán quốc tế	Đơn giản hơn nhưng giới hạn trong việc đáp ứng nhu cầu báo cáo tài chính quốc tế

3. Lộ trình áp dụng IFRS tại Việt Nam

Chính phủ Việt Nam đã xác định rõ mục tiêu áp dụng IFRS nhằm cải thiện tính minh bạch và khả năng hội nhập quốc tế của doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa. Dưới đây là lộ trình áp dụng IFRS được chia thành ba giai đoạn chính:

1.1. Giai đoạn 1: Chuẩn bị (2019 - 2025)

- Mục tiêu chính: Nâng cao nhận thức và chuẩn bị cho việc áp dụng IFRS trong doanh nghiệp và tổ chức kế toán.

- Hoạt động chính:

+ Xây dựng khung pháp lý và tài liệu hướng dẫn về IFRS.

+ Đào tạo nhân lực kế toán, kiểm toán viên về IFRS thông qua các khóa học và hội thảo chuyên sâu.

+ Khuyến khích các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là những doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc có hoạt động quốc tế, tự nguyện áp dụng IFRS trong báo cáo tài chính.

+ Xây dựng các điều kiện pháp lý để đảm bảo việc triển khai IFRS phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam.

2.2. Giai đoạn 2: Áp dụng thí điểm (2022 - 2025)

- Mục tiêu chính: Thực hiện áp dụng thí điểm IFRS cho một số doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp tự nguyện nhằm rút kinh nghiệm và điều chỉnh trước khi áp dụng rộng rãi.

- Hoạt động chính:

+ Chọn một số doanh nghiệp lớn, các tập đoàn đa quốc gia hoặc các công ty niêm yết để thực hiện báo cáo tài chính theo chuẩn IFRS.

+ Đánh giá các thách thức và khó khăn trong quá trình áp dụng IFRS, từ đó đề xuất các biện pháp điều chỉnh phù hợp.

+ Tiếp tục đào tạo và nâng cao nhận thức cho các doanh nghiệp khác về lợi ích của IFRS.

3.3. Giai đoạn 3: Áp dụng bắt buộc (2025 trở đi)

- Mục tiêu chính: Áp dụng bắt buộc IFRS đối với các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán và các tổ chức tài chính, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp khác tuân thủ.

- Hoạt động chính:

+ IFRS sẽ trở thành tiêu chuẩn bắt buộc cho các doanh nghiệp niêm yết, các tổ chức tín dụng và tổ chức tài chính tại Việt Nam.

+ Các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được khuyến khích hoặc áp dụng IFRS tùy theo khả năng và nhu cầu.

+ Xây dựng các công cụ hỗ trợ doanh nghiệp trong việc chuyển đổi từ VAS sang IFRS, bao gồm các phần mềm kế toán, hệ thống quản lý và các chuyên gia tư vấn.

3.4. Thách thức trong việc áp dụng IFRS tại Việt Nam

- Thiếu nhân lực được đào tạo chuyên sâu về IFRS: Do IFRS có nhiều sự phức tạp, doanh nghiệp cần đào tạo chuyên gia kế toán và kiểm toán viên am hiểu về chuẩn mực này.

- Sự khác biệt pháp lý giữa IFRS và VAS: Các quy định pháp lý hiện hành có thể chưa phù hợp hoặc tương thích với IFRS, đòi hỏi sự điều chỉnh về mặt luật pháp.

- Chi phí chuyển đổi: Việc áp dụng IFRS đòi hỏi chi phí cao về phần mềm kế toán, đào tạo và tư vấn.

Việc áp dụng IFRS tại Việt Nam không chỉ là bước đi chiến lược trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch, chuẩn mực báo cáo tài chính, và khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Sự khác biệt giữa IFRS và VAS đòi hỏi doanh nghiệp phải chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt nhân sự, hệ thống tài chính và quy trình quản lý để có thể chuyển đổi thành công.

Lộ trình áp dụng IFRS đã được Chính phủ Việt Nam đề ra một cách chi tiết, với mục tiêu không chỉ cải thiện chất lượng báo cáo tài chính mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Đây là thời điểm để các doanh nghiệp nắm bắt cơ hội, chuẩn bị cho sự thay đổi và tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong môi trường kinh doanh ngày càng toàn cầu hóa.